We hebben allemaal een lichtzijde en een schaduwzijde. Het is gewoon deel van mens zijn in een dualistische wereld. Misschien weet je al een en ander over ‘de schaduw’ – bijvoorbeeld dat het iets is dat door Carl Jung onder de aandacht werd gebracht – maar mijn ervaring is dat er over het onderwerp veel misverstanden bestaan. Laten we er eens samen naar kijken.
Ego en schaduw
Wat we het ego noemen is ons zelfconcept. Het is niet wat we zijn maar wat we – grotendeels onbewust – geloven dat we zijn.
Ons zelfconcept wordt gevormd in relatie tot andere mensen door een proces dat ‘socialisatie’ heet. Socialisatie is het proces waarbij je waarden van je familie en cultuur integreert. Daar horen dus ook concepten bij over ‘goed’ en ‘kwaad’, over ‘acceptabel’ en ‘onacceptabel’…
Als kind leer je algauw dat je beloond wordt voor sommige dingen en afgewezen voor andere dingen. Wat ‘onacceptabel’ is kunnen we dus maar beter niet uiten want dat leidt tot afwijzing en pijn.
❥ Onze overlevingsstrategie is om die dingen diep weg te stoppen. We scheppen zo een innerlijke scheiding tussen wat we van onszelf accepteren en wat we van onszelf afkeuren of ontkennen. Alles wat we van onszelf verwerpen is wat bedoeld wordt met “de schaduw”.
De schaduw wil gezien en geheeld worden
Omdat innerlijke verdeeldheid niet onze ware aard is zal er altijd een natuurlijke neiging zijn in de richting van heelheid. Die neiging tot heelheid staat echter loodrecht tegenover de neiging om delen van onszelf te onderdrukken omdat ze ‘niet acceptabel’ zijn.
❥ Wat we niet in ons bewustzijn willen laten komen maken we onbewust door het diep weg te stoppen. Waar stoppen we die dingen? In ons lijf.
Je zou in grote lijnen kunnen stellen dat ons lijf ons onderbewuste is. De schaduw helen kan alleen als je eerst accepteert dat je een schaduw hebt en vervolgens als je ook bereid bent ernaar te kijken. Je dient daarbij ook genoeg mededogen te hebben voor hoe je jongere zelf niet beter kon dan dingen wegstoppen. Omdat we een bewust zelf hebben en een onbewust zelf komt bewustwording dus neer op het bewustmaken van het onbewuste. Je wordt in waarheid niet ‘meer bewust’ maar ‘minder onbewust’.
Hoe kan schaduwwerk je helpen?
Ik wil graag eerst een misverstand uit de wereld helpen. Er zijn mensen die geen schaduwwerk willen doen op basis van het principe ‘waar je aandacht aan geeft groeit’. Je mag dus zogezegd alleen aandacht geven aan positieve dingen. Dat is een misverstand want als je op het positieve focust om het negatieve te ontlopen, biedt je eigenlijk weerstand tegen wat je niet wilt zien en het is juist die weerstand (die er positief uit ziet) die de dingen vasthoudt. What you resist persists.
Schaduwwerk helpt je juist om wel los te laten wat niet langer bij je hoort. Je verzamelt geen schaduw, je verzamelt blokkades voor het licht dat je in waarheid bent, het licht van het bewustzijn.
Schaduw heeft geen enkele substantie. Schaduw is een afwezigheid van licht. Het is geblokkeerd licht.
Schaduwwerk is als een raam waar vuil opzit schoonmaken zodat er weer licht door het raam kan komen. Een ander beeld is het onderwater duwen van een kurk. De natuur van een kurk is om te drijven. Zodra je ophoudt met het onder water te duwen zal het bovendrijven want dat is zijn aard. Zo is het ook met onze ware aarde. Die kan nooit verdwijnen. Hij kan alleen verborgen geraken.
❥ Schaduwwerk bevrijdt ons ware zelf.
Wat is een helingscrisis?
Wanneer je ophoudt met iets te onderdrukken, zoals pijnlijke ervaringen, zal wat je onderdrukte weer bovenkomen. Je kan dus door een blokkade los te laten een tijdelijk emotioneel ongemak zoals angstigheid of irritatie en zelfs fysieke pijn ervaren. Dat is een reden waarom zoveel mensen er niet aan beginnen of het meteen opgeven.
❥ Je dient bereid te zijn door de oude (emotionele) pijn heen te werken door er bewustzijn naartoe te brengen.
Het principe is ‘feel it to heal it’. Je hebt het onderdrukt toen je het niet aankon, bijvoorbeeld als baby. Nu haal je het in fasen weer boven om het geleidelijk te laten oplossen. Het wordt soms eerst erger voor het beter wordt. Je kunt dat beter verwachten en begrijpen, anders ga je opgeven of pijnstillers nemen of zo.
❥ Focus op de schaduw zorgt dus niet voor meer schaduw maar voor re-integratie van verloren delen van jezelf.
Je hebt naast een fysiek lichaam ook een soort emotioneel lichaam
De vloeistoffen in ons lichaam zijn samen met de zenuwbanen de brug tussen ons lichaam en onze mind. We bestaan voor 60-70% uit water. Het lichaamswater is de geleider voor de energiesoorten in ons lijf, inclusief de emoties.
Emoties hebben een energetische kant en een chemische kant. Beide reizen via de vloeistoffen. Het bindweefsel is overal aanwezig in ons lijf – ook in en rond de organen – en het bestaat voor 80% uit water. Het is vooral in het bindweefsel dat we oude onverwerkte emoties opslaan.
Ons gevoelscentrum zit in onze buik achter de navel. Daar bevindt zich in Oosterse termen de ‘navelchakra’ die overeenkomt met het waterelement. De navelchakra wordt gelinkt aan de maan die zorgt voor eb en vloed. Het is vanuit de buik dat de emoties opstijgen en zo ons denken beïnvloeden, tenzij je in staat bent om in ‘neutraal’ te blijven d.w.z. gecenterd in het hart. Tachtig procent van alle informatie die door de zenuwen reist gaat opwaarts van het lichaam naar de hersenen. Twintig procent gaat van het hoofd terug naar het lijf en dat houdt de mogelijkheid in om aan zelfregulering te doen zodat de emoties niet alleen bepalen wat je doet of niet doet.
❥ Het emotioneel lichaam is een soort buffer die psychologische schokken opvangt en zo ons hart en zenuwstelsel beschermt. Het wordt alleen een probleem als we de emotionele energie daarna niet leren loslaten.
Wat doen onderdrukte emoties met ons lichaam?
Het woord ’emotie’ is afgeleid van het Latijnse werkwoord ’emovere’ wat ‘naar buiten bewegen’ betekent. Emoties willen van nature uitgedrukt worden. Als ze niet uitgedrukt of losgelaten worden laten ze zich kennen door voor pijn en ongemak te zorgen.
Zo ontdekte dr John Sarno dat de meeste rugklachten gerelateerd zijn aan onderdrukte boosheid en onderdrukte woede. Later besloot hij dat bijna alle chronische pijn te maken heeft met onderdrukte emoties. Jung is degene die de ‘schaduw’ onder de aandacht bracht.
De schaduw wil gezien worden en wil geheeld worden
Jan Bommerez
www.lerenloslaten.com
