Belangrijke oorzaken van chronische ontstekingen: zo ondersteun je je immuunsysteem
Septemberrrrrrr. De R zit weer in de maand. De maand waarin vroeger bij mijn ouders thuis de potjes vitamine C en levertraan bij het avondeten weer op tafel kwamen. Mijn moeder wist wat ze deed: als de herfst voor de deur stond was het tijd ons immuunsysteem te ondersteunen zodat het ons de hele winter gezond zou houden. Op af en toe een gezonde snotneus na dan.
Meer dan ooit is er aandacht voor ons immuunsysteem. En terecht. Laat me je uitleggen waarom antioxidanten in je voeding zo’n belangrijke rol spelen bij het gezond houden van je immuunsysteem. Kennis is macht, vooral als het over je eigen lichaam en gezondheid gaat! En zeker nu.
Niemand zegt: “Dokter, ik heb zo’n last van mijn immuunsysteem”
Weet jij hoe je immuunsysteem eigenlijk werkt? Niet veel mensen weten dit. Niemand komt bij de huisarts met de klacht: “Dokter, ik heb zo’n last van mijn immuunsysteem”. Laat het me je uitleggen hoe het werkt, zodat je weet waarom antioxidanten in je voeding zo belangrijk zijn.
Je immuunsysteem komt in actie bij een potentiële bedreiging, zoals een splinter in je vinger of een virusinfectie, door middel van een ontstekingsreactie. Die warme, rode plek op je vinger waar al enkele dagen die nare splinter verstopt zit; dát is een ontsteking. Zoiets gebeurt er ook IN je lichaam als de bedreiging zich daar bevindt.
Wat gebeurt er bij een ontsteking?
Bij een ontsteking laten bepaalde witte bloedcellen ontstekingsstofjes los die de ziekteverwekker, zoals een splinter, een bacterie of virus, onschadelijk moet maken. Hierbij wordt vaak het omliggende weefsel wat beschadigd.
Andere immuuncellen zorgen daarna voor weer andere stofjes, waaronder groeifactoren, die zorgen voor het herstel van het vernielde weefsel en de aanmaak van nieuwe cellen.
Zo’n ontstekingsreactie moet van korte duur zijn
Zo’n ontstekingsreactie moet van korte duur zijn, want de permanente aanwezigheid van ontstekingscellen irriteert het omliggende weefsel al snel. Daardoor wordt het schadelijk in plaats van helend: dan schiet zo’n ontstekingsreactie zijn doel voorbij. Alsof de brandweer bij een klein binnenbrandje je hele huis gedurende 24 uur van boven tot onder natspuit.
Nou, let op: wanneer tijdelijke ontstekingsreacties te lang duren of chronisch worden, raakt het immuunsysteem ontregelt en verzwakt.
Loop jij ongemerkt rond met een chronische ontsteking?
Chronische ontstekingen worden ook wel verborgen of stille ontstekingengenoemd. Ze sluimeren als het ware ongezien in ons lichaam. Als het smeulen van een sigaret in een prullenbak. Je hoeft er in het begin niets van te merken, behalve dat je misschien wat extra vermoeid bent.
Maar als de smeulende sigaret in die prullenbak een papieren zakdoekje tegenkomt kan er een klein (of groot) brandje ontstaan. Dat zijn de chronische ziektes waar drie op de vijf mensen wereldwijd aan lijden: denk aan hart-en vaatziektes, kanker, diabetes 2, auto-immuunziektes, Alzheimer, beroertes en nog veel meer.
Ook bij obesitas, reuma, fibromyalgie, huidklachten, stijve gewrichten, onbegrepen pijnklachten en neurologische klachten zoals Parkinson en nog veel meer ziektes en klachten spelen chronische, verborgen ontstekingen een rol. In alle gevallen betekent dit dat het immuunsysteem niet meer optimaal functioneert.
Belangrijke oorzaken van chronische ontstekingen
Als je een splinter in je vinger hebt weet je vaak wel waar je die opgelopen hebt. Maar waar komen al die chronische ontstekingen in het lichaam vandaan? Drie op de vijf mensen hebben hier blijkbaar last van. Dat is nogal wat!
Een groot deel van de oorzaak is te vinden in onze westerse voeding en leefstijl maar ook toxische stoffen in onze omgeving spelen een belangrijk rol. De belangrijkste oorzaken zijn:
- Een tekort aan voedingsstoffen; hierdoor kan het lichaam zich onvoldoende verweren tegen stille ontstekingen.
- Voeding waardoor de bloedglucosespiegel snel stijgt; denk aan o.a. alle zoetigheid, snelle koolhydraten, frisdranken, zetmeel, melksuikers, granen en alcohol.
- Alles wat een lekkende darm kan veroorzaken; zoals bewerkte voeding, voeding die bespoten is met bestrijdingsmiddelen, voeding met allergenen zoals gluten, voedselintoleranties enz.
- De hele dag door eten; alle voeding, hoe gezond ook, roept een kleine ontstekingsreactie op in je lichaam.
- Het hebben van overgewicht; vet is actief weefsel dat o.a. ontstekingseiwitten produceert die zorgen voor ontstekingsreacties.
- Te weinig (of te veel) beweging; hoe gek het misschien ook klinkt, maar beide kunnen zorgen voor chronische ontstekingen.
- Toxische stoffen; toxische stoffen in ons huis (o.a. huishoudelijke producten, cosmetica en verzorgingsproducten) kunnen ook de oorzaak zijn van chronische ontstekingen.
- Chronische stress; het stresshormoon cortisol bevordert ontstekingen als het te veel wordt aangemaakt.
Andere oorzaken zijn slaapgebrek, roken, siliconen borstimplantaten, straling, een slechte toestand van het gebit en bepaalde medicijnen, waaronder maagzuurremmers.
Stapje voor stapje je immuunsysteem ondersteunen
Als je worstelt met bovengenoemde ziektes of kwalen dan kan je ervan uitgaan dat je immuunsysteem niet optimaal functioneert. Wil je komende herfst en winter goed beschermd zijn tegen wat voor ziektekiemen dan ook, zorg dan dat je je immuunsysteem extra ondersteunt. Hoe?
Ten eerste door de mogelijke oorzaken van jouw chronische ontsteking weg te nemen. Loop bovenstaand lijstje eens langs en kijk waar jij iets kan veranderen. Doe het in kleine stapjes. Kies eruit wat jij denkt dat je niet zo heel veel moeite kost. Bijvoorbeeld zorgen voor meer uren slaap? Natuurlijke cosmetica gaan gebruiken? Wat vaker een half uur wandelen? Neem actie en ga van daaruit verder.
Ten tweede: kijk eens kritisch naar je voeding en zorg dan vooral voor meer antioxidanten.
Ontstekingen te lijf met antioxidanten
Antioxidanten zijn voedingsstoffen die erom bekendstaan dat ze ons beschermen tegen een teveel aan vrije radicalen. Vrije radicalen zijn moleculen die schade toebrengen aan weefsels en cellen, wat uiteindelijk leidt tot chronische ontstekingen.
Gelukkig zitten antioxidanten volop in heerlijke voeding. Hieronder vind je mijn favoriete top 7. Kies hierbij zoveel mogelijk voor de onbespoten, biologische variant. De beschermende stoffen waar we naar op zoek zijn, zitten vooral in voeding die onbespoten is.
1. Groenten
Alle verse groenten vormen een fantastische bron van antioxidanten, met name de groene en donkergekleurde. Iedere kleur heeft zo zijn eigen plantenstoffen, ook wel fytonutriënten genoemd, die je beschermen. Streef naar 500 gram groenten per dag, dus verdeel het over de dag. Groenten bij het ontbijt is daarom ook aan te bevelen.
2. Fruit
Alle soorten fruit bevatten antioxidanten, maar de toppers zijn toch wel de bosvruchten, dus al het kleine rode fruit. Maar denk ook aan citrusvruchten, avocado’s, rauwe vijgen, ananas en mango en vergeet onze lokale appels en peren niet. Streef naar zo’n 200 gram per dag.
3. Kruiden en specerijen
Kruiden en specerijen zijn ook echt kanjers als het gaat om antioxidanten. Gebruik ze volop in je keuken. Zowel vers als gedroogd is prima. Vooral gember, kurkuma en de Provençaalse kruiden zijn krachtige antioxidanten. Wees er royaal mee!
4. Kiemen
Wist je dat dertig gram broccolikiemen evenveel antioxidanten bevat als 600 gram broccoli!? Daarbij zitten ze ook vol met mineralen, vitaminen en enzymen. Kiemen zijn tegenwoordig gelukkig goed verkrijgbaar maar ook makkelijk zelf te kweken.
5. Noten, pitten en zaden
Ongebrande, onbewerkte noten zijn niet alleen heerlijk maar ook goede leveranciers van antioxidanten. Denk bij noten aan aan walnoten, amandelen, hazelnoten, cashewnoten en paranoten. Prima zijn ook zonnebloem- en pompoenpitten, sesamzaad en hennepzaad. Laat ze enkele uren weken of rooster ze licht in een koekenpan voordat je ze gebruikt. Hierdoor wordt het fytinezuur afgebroken wat de opname van vitaminen en mineralen in je darmen kan belemmeren. Hennepzaad hoef je niet te weken of roosteren.
6. Rauwe cacao
Rauwe cacao hoort wat mij betreft thuis in het rijtje van essentiële voedingsmiddelen. Ik zou het niet willen missen. Rauwe cacao is een krachtige antioxidant en bron van het belangrijke mineraal magnesium. Maak je eigen heerlijke cacaotraktaties met rauwe cacao!
Tot slot: vergeet vooral niet om gedurende de dag voldoende te drinken. Hiermee bedoel ik vooral gefilterd water, kruidenthee, groene thee of een zelfgemaakte groentesmoothie. Beperk koffie, alcohol en bouw alle frisdranken, kant-en-klare sapjes en smoothies uit de supermarkt af. Ik beloof je, als je alleen dit verandert, kun je je binnen een week al een heel ander mens voelen!
