De emotionele erfenis: hoe kun je onverklaarbare pijnen en patronen verklaren?
Iedereen heeft een ‘emotionele erfenis’, zegt psychosociaal therapeut Monique van de Laar. (Voor)ouders geven hun onverwerkte pijnen en trauma’s aan hun kinderen door. “Deze angsten en overtuigingen beïnvloeden onbewust je gedachten, emoties en gedrag. Het trauma kan zich blijven herhalen.” Lees in dit artikel hoe je jouw erfenis herkent en de pijnlijke keten kunt doorbreken.
Angsten, verlangens en nachtmerries
Kun je sommige pijnen in jouw leven niet verklaren, maar heb je er wel degelijk last van? Of zie je een gelijkenis tussen jouw leven en dat van je ouders? Dan kan het heel goed zijn dat de geschiedenis zich (onbewust) herhaalt! Jij en ik zijn niet alleen het resultaat van de samensmelting van een eicel en een zaadcel.
We erven van onze biologische (voor)ouders naast fysieke kenmerken als bijvoorbeeld de lichaamsbouw en kleur van de ogen, hun onverwerkte trauma’s en pijnen. Dit noem ik de emotionele erfenis. Deze kan bestaan uit een combinatie van angsten, emoties (positief en negatief), verlangens, gedragingen, (beperkte) overtuigingen en nachtmerries, die mogelijk van generatie op generatie worden doorgegeven. Totdat de emotionele erfenis wordt geheeld.
Wat geef je door aan je kinderen?
Wanneer je kijkt naar de pijnen en patronen uit je jeugd die jij in je volwassen leven nog in stand houdt, dan onderzoek je jouw innerlijk kind. Dit is inmiddels geen onbekend thema meer. Maar het onderzoeken van jouw emotionele erfenis gaat nog een stap verder. Je achterhaalt met welke onverwerkte pijnen en trauma’s van jouw (voor)ouders jij te maken hebt in je eigen leven. Hier is nog weinig over geschreven, maar het onderwerp wordt wel steeds bekender. Het heet ‘transgenerationele overdracht’: een overdracht van generatie op generatie.
Wel wordt er actief onderzoek gedaan naar cellulaire herinneringen. Het geheugen van onverwerkte trauma’s en pijnen sla je op in je cellen en deze ‘herinneringscellen’, ofwel het cellulair geheugen, geef je weer door aan je kinderen bij de conceptie. Zie je wat een verantwoordelijkheid je eigenlijk draagt? Wanneer je jouw trauma’s en pijnen niet verwerkt voordat je aan kinderen begint, geef je ze dus door. Dit klinkt zwaar, maar ze kunnen ook echt een enorme impact hebben op het leven van jouw kind(eren).
Een zware last: een persoonlijk verhaal
Iedereen heeft een emotionele erfenis, de een wat mooier of zwaarder dan de ander. Zelf heb ik een behoorlijk zware emotionele erfenis: van mijn moeder én mijn vader. Dubbelop dus. Ik heb ervaren hoe de onverwerkte trauma’s en pijnen van mijn (groot)ouders mijn eigen leven beïnvloedden.
Mijn ouders zijn kinderen van ‘foute’ ouders in de Tweede Wereldoorlog. Zes van mijn familieleden werden meteen na de bevrijding geïnterneerd in kampen. Ook mijn moeder, zusje en hun moeder. En alleen maar om de verkeerde beslissingen van hun vader respectievelijk echtgenoot.
In deze kampen vonden afschuwelijke gebeurtenissen plaats zoals het onthouden van voedsel en medische zorg, dreiging tot kaalscheren, verkrachting en deportatie naar Duitsland. Hun moeizame levens resulteerden in het onvermogen om liefde te ontvangen en te delen en om gevoelens te uiten. Het meedragen van hun geheimen was jarenlang een grote last, een die werd overgedragen op hun kinderen: mijn zus en ik. Met alle gevolgen van dien… Mijn zus en ik leerden zo onder meer om onze emoties en pijnen niet te uiten en ‘verborgen’ ons achter een masker.
De gevolgen van een trauma erven
Alle onverwerkte trauma’s en pijnen die worden doorgegeven als emotionele erfenis, kunnen een belemmering vormen in het leven van jou als kind en later als volwassene. Het kan je leven beperken op alle niveaus: emotioneel, mentaal, lichamelijk en spiritueel. Het trauma kan zich (blijven) herhalen! De generaties erna kunnen vergelijkbare problemen ondervinden en/of in dezelfde situaties terechtkomen. Vaak zonder dat ze het zich realiseren.
Wanneer je bijvoorbeeld een trauma erft van je moeder, kan dit jouw denken, voelen en handelen beïnvloeden. Het is alsof iets onbekends aan je trekt, iets ‘zwaars’, waar je je vinger niet goed op kunt leggen. Je begrijpt niet waarom je reageert zoals je reageert, handelt zoals je handelt, je voelt zoals je je voelt of denkt zoals je denkt. Een moeder die bijvoorbeeld seksueel is misbruikt, kan wel de gevolgen van haar trauma overbrengen, dus de pijn die ze hierdoor heeft opgelopen, maar niet de inhoud.
Het kan zelfs zo zijn dat haar kinderen en kleinkinderen een bepaalde weerstand voelen ten aanzien van seksualiteit en dit niet kunnen duiden. De oorzaak hiervan kan dus heel goed liggen bij het trauma van hun (groot)moeder. Het doorgegeven trauma beïnvloedt onbewust hun gedachten, emoties en gedrag. Of ze kunnen een onverklaarbare ziekte krijgen.
Bewustwording: de sleutel tot geluk
Nu hoef je niet bang te zijn dat wanneer je een onverwerkt trauma erft van je overleden (voor)ouders, je dit niet meer uit je systeem kunt krijgen en geen regie meer hebt over je eigen leven. Dit heb je wél wanneer je ermee aan de slag gaat en je bewust wordt van jouw emotionele erfenis. Je bewust worden en bewust blijven van jezelf is mijns inziens de sleutel tot geluk.
Je kunt jezelf het best helpen en helen, door je eerst bewust te worden van je pijnen, deze te (h)erkennen en te ontdekken wáár de oorzaak ligt. Vervolgens is het belangrijk om deze pijnen te doorvoelen wanneer je hierin geraakt (getriggerd) wordt en ze dus vooral niet weg te drukken. Dan neemt uiteindelijk de lading van deze pijn of dit patroon af en lost het geleidelijk op.
Hardnekkig terugkerende patronen en pijnen worden niet 1, 2, 3 opgelost. Het vraagt om toewijding, moed en eerlijkheid naar jezelf toe om er op een voor jou juiste manier mee te leren omgaan. Soms is daar de hulp van een professional bij nodig. Vind jouw manier, vanuit liefde voor jezelf en van daaruit voor de ander. Iedereen, ook jij, heeft het recht op een gelukkig leven.
Geschreven door Monique Angèle van de Laar
