De ‘moederfactor’: hoe de band met je moeder doorwerkt in je leven als volwassene
De ‘moederfactor’ is een overkoepelend begrip dat verwijst naar alle – subtiele én overduidelijke – manieren waarop jouw moeder je leven beïnvloedt. Je bewuste en onbewuste regels en gedrag, de manier waarop je relaties aangaat, je communicatiepatronen en je emotioneel functioneren zijn allemaal stukjes van je moederfactor. Reflecteren op (de band met) je moeder kan dus een schat van verborgen informatie over jou onthullen. Om je reis te beginnen kun je reflecteren op de opvoedingsstijl van je moeder; deze vormt de basis van je moederfactor. We zetten hieronder 5 verschillende moederschapsstijlen en hun effecten voor je op een rijtje.
De ‘moederfactor’: zó werkt de band met je moeder door in je leven als volwassene
De 5 basisstijlen van het moederschap
Stephan Poulter schrijft dat de impact van de moederfactor los staat van tijd, dood, geslacht en intimiteit. Dus wat de situatie vroeger ook was of nu is, je moeder heeft impact op je. Eén manier om deze impact helder te krijgen is door de opvoedingsstijl van je moeder te onderzoeken. Stephen Poulter gebruikt een model van 5 basisstijlen van het moederschap. In veel gevallen overlappen ze elkaar en de meeste mensen herkennen in alle categorieën wel iets. Probeer te achterhalen wat de primaire stijl van jouw moeder was.
1. De perfectionistische moeder
De perfectionistische moeder wordt gestuurd door angst, hoewel het er van buitenaf vaak niet zo uit ziet. Ze streeft naar controle en uiterlijke en gedragsmatige perfectie. Het kind leert dat perfectie belangrijker is dan hoe het zich voelt en ontwikkelt het idee dat het het nooit écht goed kan doen. Kinderen zullen er alles aan doen de acceptatie van hun moeder te krijgen. Als volwassene kun je deze strijd nog steeds voelen in alles wat je doet, zelfs als je rationeel weet dat je niet meer aan de eisen van je moeder hoeft te voldoen. Je kunt overmatig kritisch zijn op jezelf en zelfdestructief gedrag vertonen. De mening van anderen vind je belangrijker dan wat jij zelf vindt en voelt. Innerlijke zelfverzekerdheid, moed en veiligheid ontbreekt. Jouw grootste uitdaging is durven falen en de perfectie in imperfectie ontdekken.
2. De onvoorspelbare moeder
Onvoorspelbare moeders kunnen depressief, humeurig, angstig en instabiel zijn. Er hangt altijd een wolk van dreigend onheil en mogelijke catastrofes boven haar hoofd. De moeder mist de psychologische zelfstandigheid en stabiliteit om hier zelf mee om te gaan. Kinderen zullen naar manieren gaan zoeken om deze crises te vermijden en/of de moeder willen verzorgen. Kinderen gaan de ouderrol vervullen en kunnen als volwassenen in hun relaties ook snel in de ‘reparatierol’ terechtkomen. Ze ontwikkelen vaak een codepente persoonlijkheid en worden volledig in beslag genomen door andermans problemen en emoties. Het is voor hen als volwassene belangrijk om grenzen te leren stellen, emotioneel volwassen te worden en hun verslaving aan drama te doorbreken.
3. De ‘ik eerst’-moeder
Deze moederschapsstijl wordt door veel sociologen en psychologen beschouwd als een ware onbehandelde epidemie in de maatschappij. Deze moeder kan omslaan van de meest charismatische persoon in de kamer naar kil en ongevoelig. Ze heeft een constante behoefte om speciaal te zijn en is een bundel van tegenstrijdigheden. Ze doet zich constant als beter dan anderen voor terwijl ze vanbinnen geregeerd wordt door een minderwaardigheidsgevoel. Als kind leer je deze moeder al gauw te pleasen. Het was een strijd haar erkenning en goedkeuring te krijgen, maar uiteindelijk ging het altijd weer over haar en haar leven. Je kreeg weinig complimenten, je moeder verdroeg geen kritiek of feedback. Als volwassene kun je extreem gevoelig zijn voor kritiek, defensief zijn, en het narcistische gedrag van je moeder gaan spiegelen, omdat je emotionele behoeften zo lang onvervuld gebleven zijn en je nog steeds zo’n behoefte hebt aan bevestiging.
4. De beste-vriendin-moeder
De beste-vriendin-moeder heeft de neiging om conflicten, lastige ouder-kindgesprekken, grenzen stellen en verantwoordelijkheid nemen te vermijden. Volgens Stephan Poulter ben je óf de beste vriendin van je kind, óf moeder: deze rollen zijn niet met elkaar te verenigen. De beste-vriendin-moeder kan gevoelens van verwaarlozing en boosheid creëren, omdat de moeder de rol van ouder niet op zich neemt. Het is alsof je er bent om de emotionele behoeften van je moeder te vervullen, maar die van jou genegeerd worden. Deze kinderen worden onmiddellijk een kleine volwassene en begrijpen later vaak niet waar hun gevoelens van wrok, verdriet, verlating en boosheid vandaan komen. Het is belangrijk om je boosheid te erkennen en alsnog manieren te vinden je emotionele behoeften te vervullen. Dat kun je voor jezelf doen, maar daarvoor kun je bijvoorbeeld ook (op een gezonde manier) andere moederfiguren in je leven inschakelen.
5. De complete moeder
In de complete moeder komen de beste delen van de voorgaande stijlen samen, plus meer. De complete moeder heeft empathie, inzicht en is emotioneel evenwichtig. Ze heeft verantwoordelijkheid genomen voor de impact van haar eigen moederfactor en ziet haar kinderen als eigen individuen. Ze geeft ze veiligheid, compassie, gezonde grenzen en laat ze los wanneer dat nodig is. De kinderen leren op hun eigen gevoel en intuïtie te vertrouwen en voelen zich tegelijk volledig veilig en gedragen. Dit is natuurlijk allesbehalve een supermoeder die nooit fouten maakt. Ze is simpelweg stevig geankerd in haar toewijding aan het moederschap en haar eigen gezonde emotionele ontwikkeling.
