Wanneer je opgroeit in een gezin met één of misschien zelfs wel twee narcistische ouders, zul je hoogst waarschijnlijk in je volwassen leven ontdekken dat je de pijnlijke wonden ervaart van het ‘niet’.
Dit zijn geen gemakkelijke wonden om te herkennen, om aandacht voor te krijgen in de wereld van de hulpverlening, of om zelfs maar zélf te erkennen.
❥ Het zijn de gaten die geslagen worden in je psyche wanneer je als kind stelselmatig wordt genegeerd, miskend, en ontkend voor wie je bent, voor wat je kunt, en wat je doel is hier op aarde. Het is het effect van een specifieke vorm van narcistische mishandeling.
Voorbeeld
Stel je voor dat, elke keer dat je iets presteert, je vader de andere kant op kijkt. Dat wanneer je je verdriet uit, je moeder wegloopt. Als je praat, je ouders over iets anders beginnen. De TV harder zetten. De kamer uitlopen. Het lijken kleine dingen, maar als je opgroeit in een gezin met narcistische ouders, kunnen dit soort tactieken aan de orde van de dag zijn. Stelselmatig opeengestapeld door de jaren heen komen ze neer op een vorm van passief psychologisch geweld.
Narcistische ontkenning
Het is een tactiek die veel narcistische ouders al dan niet bewust toepassen: het stelselmatig ontkennen van of negeren van jouw ware wezen, je kwaliteiten en talenten, zelfs je pure aanwezigheid. Maar zelden zal dit gebeuren op een manier die grijpbaar is. Het zit hem meer in het onthouden van wat een opgroeiend kind nodig heeft: een zuivere spiegel voor wie ze is, erkenning, aandacht, bevestiging. Een kind deze basic erkenning onthouden is een vorm van mishandeling die onzichtbaar is, vooral voor buitenstaanders, en zeker voor het kind zelf. Die weet niet anders. Wat je niet krijgt, kun je ook niet missen – of toch wel?
De wond van het ''niet''
Veel mensen die opgroeien onder deze omstandigheden ontwikkelen een vorm van onzekerheid en vervreemding die ertoe leidt dat ze uiteindelijk op zoek gaan naar zichzelf – naar datgene wat zich in de leegte zou moeten bevinden die ze hun hele leven al ervaren. Deze leegte is niet dezelfde pathologische leegte die een échte narcist ervaart. Dit is geen ontbrekend zelf. Dit is de wond van het ‘niet’.
Ware Zelf
De leegte die een mens ervaart die is opgegroeid met narcistische ouders, is anders dan het ontbreken van een echt zelf – het is de vertwijfeling en verwarring van een kind dat nooit bevestigd is in diens ware wezen. Het is de existentiële angst van een kind dat nooit de waarheid over zichzelf teruggespiegeld heeft gekregen. Maar anders dan bij een échte narcist zijn bij het narcistisch mishandelde kind dat ware zelf, die waarheid van binnen wel degelijk aanwezig.
Verschil
Dat is het grote verschil tussen een narcist en iemand die narcistisch mishandeld is: bij de laatste is er in de kern een écht zelf aanwezig, een origineel wezen, met unieke kwaliteiten, met levensvreugde en levenskracht, met het verlangen zichzelf te geven aan de wereld en zijn kwaliteiten te delen met anderen. Om bij dit zelf te komen is het vaak nodig door lagen van vertwijfeling, vervreemding, angst en negatieve programmering heen te gaan.
Overleven
In de praktijk merk ik, dat de tactiek van systematische ontkenning zelden alleen staat. De meeste narcistische ouders gebruiken meerdere mechanismen tegelijk. Het tragische is, dat ze deze destructieve mechanismen gebruiken als een vorm van verdediging – een verdediging tegen het ervaren van hun eigen leegte. Het slagen, stralen, uiten van het ware wezen van hun kinderen is voor hen een bedreiging. Het confronteert ze met hun eigen onvermogen om zich te manifesteren als een compleet mens. Het dient in hun ogen de kop ingedrukt te worden, zodat ze zichzelf kunnen blijven handhaven in hun bubbel van schone schijn – ten koste van de ander. Voor hen lijkt dit van levensbelang.
Kern
Voor hun kinderen echter, wanneer ze volwassen zijn geworden is het van levensbelang dit spel niet langer te spelen. Om te stoppen te proberen de bevestiging van hun narcistische ouders – of anderen waar ze hun verlangens op projecteren— te krijgen. Om terug te gaan naar de kern van hun ware zelf, hoe diep ze ook moeten graven om die terug te vinden. Ze is er altijd. Ze is hun ware bron van kracht en vreugde. Om zelf die kern te ontdekken, gestalte te geven, en alle verkommerde innerlijke kinddelen de bevestiging te geven waar ze altijd naar verlangd hebben – dat plaatst ze in de positie van wérkelijke kracht. Dan is het ‘niet’ van de ander geen bedreiging meer.
© Wendy Gillissen
reincarnatietherapie.com
