De strijd tegen het kwaad..
over leugens, psychopaten, neo-nazi’s en Klaus Schwab..
De strijd tegen het kwaad..
2022 © Ton van der Kroon | deze versie WantToKnow.nl/be
Scifi films als The Matrix, V for Vendetta, Aliens, War of the Worlds, Star Wars en Dune hebben de afgelopen decennia een grote invloed op ons collectieve denken gehad. Het zijn als het ware collectieve dromen of mythen die betekenis geven aan wat iedereen op een dieper niveau voelt of ervaart. Ze hebben ons beeld bepaald van de wekelijkheid waarin we leven. Het zijn vooral ‘mannenfilms’: veel actie, geweld, strijd en een heldere verdeling tussen goed en kwaad. Als kijker vereenzelvigen we ons graag met de held die strijdt tegen het Grote Kwaad. Iedere goede film heeft naast de held dan ook één hoofdingrediënt: een goede vijand.
Dat kan de Borg zijn, mister Smith in The Matrix, de psychopaat in James Bond, de Aliens in diverse scifi films. In de wat meer realistische films zijn het de Russen, de Chinezen of Moslim terroristen. Zonder vijand geen spannende film. Die strijd tegen het kwaad is diep in onze psyche verankerd. Het geeft ons een gevoel van identiteit, zingeving en motivatie om ergens voor te strijden. Maar tegelijkertijd voedt het een gevoel van superieuriteit, macht, wij tegen zij, vijanddenken en gebrek aan inclusiviteit en nuance. Dat is namelijk te ‘vrouwelijk’. De strijd tegen het Kwaad moet wel helder zijn.
Deze archetypische strijd tegen het kwaad is van alle tijden. De kerk heeft de duivel, in mythen of sprookjes is het de reus, de heks, de boze wolf, het monster, de draak of een ander onverslaanbaar wezen. We hebben het Kwaad nodig om ons tegen af te zetten, ons vrij te maken, ons krachtig te voelen, om zelfstandig en volwassen te worden. In zekere zin helpt het Kwaad ons door ons uit te dagen, en de naïviteit van het kind achter ons te kunnen laten.
Projectie
Het wordt wat problematischer als we het beeld van het kwaad verplaatsen van de mythische wereld naar de gewone wereld. We projecteren dan het Kwaad op de Ander. Zo zien bijvoorbeeld de Hindoes in India momenteel de Moslims als het ultieme kwaad, dat uitgeroeid moet worden. Terwijl India eeuwenlang streefde naar hoogstaande spirituele waarden, is het onder de heerschappij van Modi en de huidige Hindoe partij verworden tot een sterk nationalistische samenleving.
Andere geloven zijn niet meer welkom, moskeeën worden vernietigd en moslimaanhangers worden geterroriseerd. De Indiase auteur Arundathi Roy schrijft: ‘India is in rap tempo een fascistische Hindoe-staat aan het worden.’ Het is maar één van de vele voorbeelden die we op het huidige wereldtoneel momenteel zien plaatsvinden. De Strijd tussen de Democraten en Republikeinen in Amerika, tussen de Sjiieten en Soennieten in de Arabische wereld, tussen Iran en Israel, tussen Noord Korea en de VS, etc. etc.
Mannelijk
Als we dichter bij huis blijven dan zien we dezelfde projecties in Europa. Rusland ziet de Nato en het Westen als de grote vijand. Het Westen, Amerika voorop, ziet het communistische Rusland als het ultieme kwaad. Vaak werken projecties twee kanten op, wat uiteindelijk leidt tot oorlog en strijd. Het leverde ons in de vorige eeuw de koude oorlog op en momenteel de oorlog in Oekraïne. Poetin bedient zich van de angst voor de Neo-nazi’s als het Grote Kwaad om zijn aanvallen in Oekraïne te rechtvaardigen.
Opnieuw, het is vooral een mannenstrijd van ego’s, macht, geweld, soldaten, tanks, raketten en landjepik. ‘Het vrouwelijke’ – moeders, gezinnen, de aarde, het milieu, de voedselvoorziening, kortom de hele samenleving – leidt onder het mannengeweld. Boys play with toys. Het is een ongezonde mannelijkheid die zijn eigen angst, onzekerheid, pijn en daderschap niet onder ogen heeft kan of wil zien, en haar daarom projecteert op de buitenwereld. Er wordt in alle berichtgeving of uitleg rondom oorlog vaak verzuimd om de vinger op de zere plek te leggen: oorlog is een mannenprobleem. En vrouwen dragen daar de pijn van.
Vergroting.. Het mannelijke, het vrouwelijke…
Nu lijkt het zo dat de huidige crises – Corona, Oekraïne – alles wat in de wereld onder de oppervlakte sudderde in extreme mate vergroot heeft en aan de oppervlakte heeft gebracht. Big Pharma is nog groter en corrupter geworden, de wapenindustrie is nog extremer en destructiever geworden, de digitale controle, censuur en regelgeving is nog intenser geworden, de wereld van desinformatie en fake news is nog sterker en nog meer allesomvattend geworden. Door de huidige onzekerheid, chaos en sluimerende bestaansangst versterken de bestaande egostructuren zich.
Het mannelijke wordt nog repressiever, het vrouwelijke leidt nog meer onder de patriarchale krachten. Maar ook het vrouwelijke heeft zijn schaduwkanten. Waar het mannelijke doorschiet in rigiditeit en dominantie, normen, structuren en regels, in hiërarchie en totalitarisme, en uiteindelijk in oorlog en verovering, zo heeft het vrouwelijke haar manier van over-reageren als het uit balans is.
Overmatige emoties en onbegrensd associatief denken, ‘alles heeft met alles te maken’, ‘ik voel dit dus ik heb gelijk’, spirituele of energetische manipulatie, wantrouwen en afkeer van alles wat mannelijk is, grenzeloosheid, afzetten tegen hiërarchie, leiderschap en machtsstructuren, en uiteindelijk totale chaos en anarchie zijn de gevolgen van een doorgeschoten vrouwelijke energie. Het levert een giftig en gevaarlijk mengsel op in een wereld die uit balans is. Net zoals in het verhaal van de Toren van Babel verstaan we elkaar niet meer en beginnen elkaar te zien als de vijand.
Allemaal leugens
In mijn eigen omgeving – de ‘spirituele New Age beweging’ – zie ik hoe de strijd tegen het Ultieme Kwaad megalomane vormen heeft aangenomen. Dat begon als een fascinerend maar redelijk onschuldig verhaal in de jaren negentig over Annunaki, buitenaardsen die de mens gebruikten als slaven. In de afgelopen twee decennia is het verhaal echter uitgegroeid tot een mainstream spirituele gedachtegang. Er is een collectief beeld ontstaan van een ultieme vijand: de Cabal, de Illuminati, de New World Order, the Greys of Reptilians.
Ze vormden een dankbaar projectiescherm om al het kwaad in de wereld op te projecteren. Vanuit de archetypische wereld werd deze vijand vervolgens vertaald naar de ‘gewone’ wereld: naar de elite, de politici, het koningshuis, Bill Gates, Klaus Schwab, Mark Rutte, Hugo de Jonge etc. Daarbij dichten we deze leiders graag allerlei gruwelijkheden toe: satanisch misbruik van kinderen, babybloed drinken, het uit willen roeien van de mensheid via vaccins, de totale macht willen hebben.
De complotverhalen van QAnon
Deze waren afkomstig uit de VS en gingen geruisloos over in onze onvrede en argwaan over de aanpak van de corona pandemie. Onzekerheid, angst en ontevredenheid zijn kweekvijvers voor extremisme, en de drang naar het aanwijzen van een schuldige. Als we weten wie het gedaan heeft is het minder erg. We krijgen vat op de onbegrijpelijke realiteit.
Het ego kan zijn ongenoegen botvieren op de nieuwe vijand. De New Age beweging begon daarmee een karikatuur te worden; een soort spirituele Tegenpartij a la Tedje van Es en F. Jacobse. (De Tegenpartij was “De Partij voor alle Nederlanders die niet meer tegen Nederland kenne”, werd razend populair en eindigde met de fictieve dood van beide Hagenezen.)
Wat bedoeld was als een spirituele methode tot zelfontwikkeling, persoonlijke healing en inzicht is verworden tot een collectieve strijd tegen het systeem, tegen de leiders, tegen de macht of tegen de ‘matrix’. Een grote groep binnen de New Age ontwikkelde daarbij een antipathie tegen Europa, een sympathie voor Poetin, en schurkte steeds dichter tegen extreemrechtse ideeën aan.
Het heeft daarbij een heel eigen taal ontwikkeld: ‘Het zijn allemaal leugens’ en ‘Als je het eenmaal ziet, dan weet je het’, ‘Hun grootste fout: Ze wisten dat het menselijk collectief een zeer hoge vibratie bereikte. Maar ze waren zich niet bewust van het aantal wakkere zielen,’ ‘De injecties die gewoonlijk Corona-vaccins worden genoemd, zijn ontworpen te doden en de planeet te ontvolken.’
Klaus Schwab..
Iedere beweging of religie maakt zijn eigen duivel. De gelovigen zijn daarbij de goeien, de anderen de slechten. Een nieuwe super-dualiteit is geschapen, waarmee het ego zich vrijwaart van de schuld en medeverantwoordelijkheid. Wij zijn immers de goeien, de wakkeren, en de fictieve vijand helpt om ons af te zetten tegen alles wat er mis is in de wereld. Uiteraard kunnen mensen als Bill Gates en Klaus Schwab goed doorgaan voor de perfecte James Bond schurk – ze willen de wereldheerschappij, de een met vaccins, de ander met ‘the Great Reset’, het zijn mannen, Gates is een computernerd en multibillionaire, Schwab heeft een Duits accent en kale kop, het lijken narcisten met psychopathische trekjes en daarmee lijken ze de ultieme verpersoonlijking van het Kwaad.
Maar we vergeten vaak dat het gewoon mensen zijn, en geen monsters. We ontkrachten onszelf door de ander de almacht toe te dichten. De ander wordt dader, wij worden slachtoffer of redder. Onder het masker van Darth Vader uit Star Wars blijkt uiteindelijk het menselijke gezicht van Anakin Skywalker te zitten.
Slachtoffer of dader..?
Op mijn reizen in de afgelopen jaren heb ik vaak de duistere kant van de mensheid mogen aanschouwen: Op de grens van Gaza heb ik gezien hoe jonge Israëlische militairen jonge Palestijnse stenengooiers doodschoten; In Noord Korea maakte ik van dichtbij de concentratiekampen mee waar allerlei martelpraktijken worden uitgevoerd; in Syrie volgde ik het proces waarin de bevolking vermoord werd door haar eigen regering met hulp van Rusland; in Rwanda zag ik de gevolgen van de genocide op de Tutsi’s en de Twa door de Hutu’s; in de westelijke Chinese provincie Xinjiang zag ik hoe de Oeigoerse bevolking stelselmatig werd onderdrukt door de Chinese autoriteiten.
Hoe meer ik me echter verdiepte in de pijn en de gruwelijkheden, hoe meer ik uiteindelijk begreep waarom mensen bepaalde dingen doen, hoe meer begrip ik begon te krijgen voor zowel de daders als de slachtoffers. In Noord Korea begreep ik hoe het land decennia lang was gemarteld door Japanse overheersers, en dat de Kim-dynastie diezelfde martelpraktijken uiteindelijk op haar eigen bevolking toepaste. In het geval van Israël bestudeerde ik jarenlang de geschiedenis van het joodse volk en gevolgen van de Holocaust en begon de militaire verovering en bezetting van Palestina te begrijpen.
Dat ‘Het ultieme Kwaad’ niet bestaat wil niet zeggen dat er geen kwalijke zaken in de wereld gebeuren. Maar achter iedere pijn, achter iedere agressieve daad – hoe afgrijselijk ook – zit een diepe wond, die iemand zelf niet kan verwerken en daarom maar doorgeeft aan iemand anders. Het is net als met Zwarte Pieten: de pijn wordt doorgegeven aan een volgend slachtoffer.
Dat maakt de daad niet minder erg, en mag nooit een vergoelijking of rechtvaardiging worden, zoals de Holocaust bijvoorbeeld een rechtvaardiging lijkt te zijn geworden voor het ongestraft doden en onderdrukken van de Palestijnse bevolking. Maar het geeft een inzicht en een container waarin we de pijn van ‘het Kwaad’ en de gruwelen kunnen opvangen.
De gouden sleutel
Vele spirituele tradities en godsdiensten geven ons de gouden sleutel om uit het bestaande moeras te komen: compassie en vergeving. Ons niet gek laten maken door de beelden, angsten en chaos die op ons afkomen, maar ons hart openen voor datgene dat zich aan ons voordoet. De ander niet tot duivel bombarderen, maar zien dat iedereen fouten maakt, net als wijzelf, en daar met compassie en medegevoel op reageren.
‘Haal eerste de balk uit je eigen oog, voor je de splinter uit het oog van de ander verwijdert.’ Het lost de zaken niet direct op, maar het zorgt ervoor dat ons eigen hart niet verhardt en we daarmee olie op het vuur gooien. Ieder spiritueel geloof zal uiteindelijk de weg naar binnen wijzen, nooit naar de Ander. De strijd tegen het kwaad kan namelijk alleen in ons eigen hart worden beslecht. Daar – en alleen daar – ligt de ultieme oplossing tegen de onrechtvaardigheden en duistere praktijken van de mens. Wie de draak in de ogen kijkt, verslaat haar. De uiterlijke strijd is uiteindelijk een innerlijke strijd.
Dat neemt overigens niet weg dat we niet kritische mogen denken, kwalijke zaken mogen benoemen en de vrijheid, ja zelfs de plicht hebben, om menselijk falen, corruptie en onrecht aan te vechten. Maar op spiritueel niveau zullen we begrijpen dat ieder kwaad een afspiegeling is van het duister in ons eigen hart, iedere moordenaar of tiran een spiegel van onze eigen innerlijke schurk. Niets menselijks is ons vreemd. Door het existentiële inzicht dat alles dat buiten ons is, ook binnen ons is, worden we uiteindelijk vrij. Dat is de ware bevrijding uit de Matrix.
Ton van der Kroon
september 2022
