Traumaverwerking: dit is hoe je (weer) thuiskomt in je eigen lichaam
Stressvolle of traumatische gebeurtenissen hebben vaak een effect dat voelbaar blijft. Ook nadat het gewone leven weer doorgaat. Met name het lichaam kan blijven hangen in een gespannen staat. Hierbij stilstaan is een belangrijk onderdeel van het herstel. Op de lange termijn kan deze spanning namelijk schadelijke gevolgen hebben voor je fysieke en mentale gezondheid. Suze is holistisch therapeut en gespecialiseerd in trauma verwerking. Volgens haar ligt de sleutel tot heling in het herstellen van het contact met je lichaam. Want als er iemand een wijze raadgever is en jou al jaar en dag kent… dan is het je lieve lijf.
Traumaverwerking: dit is hoe je (weer) thuiskomt in je eigen lichaam
Suze: ‘Sommige ervaringen zijn zo intens dat je er het liefst aan zou willen ontsnappen. Dissociatie heet dat en gebeurt onbewust. Het betekent dat je je loskoppelt in een moeilijke situatie van je emoties en je lichaam. Je checkt als het ware uit. Het is een primaire respons van je zenuwstelsel met als doel; zelfbehoud. De keerzijde is echter dat je het contact met je lichaam (deels) verliest en daarmee de verbinding met de wereld om je heen. Daarnaast slaat het lichaam de spanning op om het op een later moment te ontladen. Zo kan het alsnog in alle rust de spannende ervaring verwerken. Misschien herken jij je wel in één of een aantal van de volgende klachten? Ze kunnen een gevolg zijn van dissociëren en een gebrek aan verbinding met je lijf: een continu gevoel van spanning en stress, kwakkelen met je gezondheid, slapeloosheid, spanning in de kaken, nek, schouders, heupen, spijsverteringsproblemen, moeite met diep ademhalen, piekeren en concentratieproblemen en verminderde sociale verbinding. Maar ook het ontwikkelen van serieuze en soms chronische gezondheidsproblemen kan op de lange termijn bij de gevolgen van dissociëren horen. Denk hierbij aan diabetes, auto-immuunziekten, bepaalde vormen van kanker, chronisch vermoeidheid syndroom en depressie.
Huis van de ziel
Je lichaam is het huis van je ziel. Net als het huis waarin je woont, is het van levensbelang dat dit een veilige plek is waar je tot rust komt, fijne ervaringen creëert (met andere mensen) en je beschermd bent voor invloeden van buitenaf. Deze thuishaven bevordert je welzijn én stimuleert je vermogen om veerkrachtig in het leven te staan. Voelt je lichaam als een onveilige plek? Dan is de kans groot dat er van alles misgaat in je leven. Je ervaart bijvoorbeeld onrust op je werk en in je relaties en je kwakkelt met je gezondheid. Weet dat je de wereld via je lichaam waarneemt. Dankzij de signalen die jouw lijf uitzend, geef je betekenis aan bepaalde gebeurtenissen. Het is dan ook niet vreemd dat traumatische en/of stressvolle ervaringen zich niet alleen in je mentale herinnering nestelen, maar ook in je lichaam. Hierdoor kan het gebeuren dat je lichaam niet langer meer als veilig voelt, en dat heeft gevolgen voor je perceptie van de wereld, je sociale verbindingen, lichaamsbeeld en gezondheid.
Trauma en stress als kans om te groeien
Stress is iets dat de meesten van ons regelmatig ervaren en ook trauma blijft nagenoeg niemand bespaard. Omdat beiden onontkoombaar zijn, is ons lichaam uitgerust met een ingenieus systeem; je zenuwstelsel. Dit heeft niet alleen de uitrusting om stress en trauma te doorstaan, maar het kan er ook door groeien. Sterker nog, zonder stress zou je niet overleven of je leren aanpassen aan je leefomgeving. Of een ervaring traumatiserend is of juist uitpakt als groeimoment, hangt af van hoe jouw zenuwstelsel is geprogrammeerd. Maar ook de tools die je tot je beschikking hebt om een traumatische gebeurtenis te verwerken via je zenuwstelsel speelt een grote rol in het weer kunnen bewonen van je lichaam.
Overweldigd zenuwstelsel
Doordat je continu wordt blootgesteld aan prettige en minder prettige ervaringen, activeert je autonome zenuwstelsel allerlei processen in je lichaam waardoor hormonen en neurotransmitterslosgelaten worden. Zo ben je in staat om adequaat te reageren. Dit systeem functioneert goed zolang de reactie van je lichaam passend is voor de situatie en de ervaring tot een goed einde kan brengen; inclusief hersteltijd om na de stresspiek weer in balans (homeostase) te komen. Er ontstaan pas problemen wanneer een ervaring dermate intens is dat het je overweldigd. De normale reacties van je lichaam op stress volstaan dan niet meer. Je koppelt je los van de fysieke sensaties die je lichaam afgeeft. Ze zijn simpelweg te groot om te voelen.
Aandacht voor de herstelfase
Onze drukke levensstijl biedt weinig ruimte voor deze herstellende fase. En dat terwijl dit eigenlijk een vast onderdeel zou moeten zijn van je dagelijks leven, in het bijzonder in periodes die meer van je vragen. Het is namelijk precies in deze herstelfase dat je de kans krijgt om bepaalde ervaringen te integreren, tot nieuwe inzichten komt en groeit. In dat laatste schuilt het verborgen cadeau. Want diep verstopt in alle moeilijkheden die bij het leven horen, schuilt jouw sleutel tot groei naar een nog stralendere versie van jezelf. Zo draagt het overwinnen van de vele obstakels – als individu én als veerkrachtige samenleving – in the end bij aan het creëren van een mooiere wereld.
